Kripto Burn Nedir?

Kripto Burn, kripto para birimini kimsenin erişemeyeceği bir adrese gönderme ve esasen dolaşımdan kaldırma işlemini ifade eder. Bu, çeşitli nedenlerle yapılabilir.

Kripto para yakmanın yaygın nedenlerinden biri, belirli bir coin ya da token arzını azaltmak istemektir. Bu, kalan coin’leri nispeten daha az bulunur hâle getirerek değerlerinin artmasına yardımcı olabilir. Projeler ayrıca, açık piyasadan coin satın aldıkları ve daha sonra arzı azaltmak ve talebi artırmak için bunları yaktıkları bir geri alım (buyback) programının parçası olarak token’ları yakabilir.

Kripto yakmanın bir başka nedeni de artık ihtiyaç duyulmayan veya geçersiz hâle gelen token veya coin’leri ortadan kaldırmaktır. Örneğin bir proje, bir Blockchain platformundan diğerine taşınmaya karar verirse, yeni platformda yeni token’ları oluşturmak için eski token’ları yakması gerekebilir.

“Yakma” terimi, işlemin tipik olarak coin’lerin veya token’ların özel anahtarı olmayan (yani erişilemeyen) bir adrese gönderilmesini içermesi nedeniyle kullanılmaktadır. Bu, herhangi birinin coin’lere erişmesini veya kullanmasını imkânsız hale getirerek onları etkili bir şekilde dolaşımdan kaldırır.

Kripto para yakma işleminin geri döndürülemez olduğunu ve coin ya da token’ların hedef adrese gönderildikten sonra geri alınamayacağını ya da geri yüklenemeyeceğini belirtmek gerekir. Bu nedenle, dikkatli olmak ve yakma işleminin doğru ve kasıtlı olarak yapıldığından emin olmak önemlidir. Aksi takdirde, kalıcı bir değer kaybına neden olabilir.

Bilinmesi Gerekenler;

• Kripto para yakmak, yalnızca onu alabilen bir hesaba bir token gönderme eylemidir.
• “Burn adresleri” ve “eater adresleri”, kripto para birimlerini yakmak için kullanılan cüzdan adresleridir.
• Token’lar yakıldığında etkili bir şekilde dolaşımdan kaldırılır ve bu da arzın azalmasına neden olur.

Kripto toplulukları, belirli token’ları yok etmek için Burn işlemlerini kullanır. Kripto token’ları yakmak, bu sayıdaki token’ı kullanım dışı bırakan ve dolaşıma sokan mekanizmadır. Burn işlemi nedeniyle toplam token miktarı azalır ve bu bazen de token talebini artırabilir.

Kripto para yakmak, bir coin veya token’ı kalıcı olarak yok etmektir – ama neden?

Kripto para biriminin devrim niteliğinde birçok özelliği vardır, ancak belki de en çekici yönlerinden biri, token yakma şeklinde kullanıcısına geri verdiği kontroldür. Blockchain teknolojisinin ortaya çıkışı, kullanıcıların varlıkları üzerinde mutlak mülkiyete sahip olmalarını sağlamıştır ve bu da çeşitli alanlarda görülmektedir.

Örneğin, kripto para birimi fon göndermek ve almak için bir banka veya finans kurumu gerektirmez. Üçüncü bir taraf bu işlemleri sınırlamaz – ve hatta token arzı, kullanıcıların geleneksel paradan daha fazla özerklikle güçlendirildiği bir alandır. Birçok kripto token’ın sınırlı bir arza sahip olduğu iyi bilinse de (kullanıcıların değeri belirleyebilmesini sağlamak), kullanıcıların token’ları yok etme gücüne sahip olduğu daha az bilinmektedir. Peki kripto token’ları yok etmenin anlamı nedir?

Burada, token yakmanın arkasındaki uygulama ve teorilerden bahsedecek ve kripto ekosistemine uyduğu çeşitli uygulamaları tartışacağız.

Token’ları Kim ve Neden Yakabilir?

Kripto token’ları yakmak, onları dolaşımdan kalıcı olarak kaldırma, esasen yok etme işlemidir. Token yakma işlemi, token sahipleri veya bir Blockchain ağının geliştiricileri gibi token’lara erişimi olan herkes tarafından yapılabilir.

Bir kişinin token’ları yakmak istemesinin çeşitli nedenleri vardır. Yaygın nedenlerden biri, toplam arzı azaltarak kalan token’ların değerini artırmaktır. Mevcut token sayısını azaltılırsa kalan token’lar azalacağı için değerleri potansiyel olarak artabilir.

Token’ları yakmanın bir diğer nedeni de Blockchain ağının işlevselliğini düzenlemeye yardımcı olmak için harcanmamış veya etkin olmayan token’ları dolaşımdan kaldırmaktır. Etkin olmayan token’ların yakılması ağ tıkanıklığını azaltabilir ve işlem sürelerini iyileştirebilir.

Son olarak token’ları yakmak, çalınan veya yasa dışı amaçlarla kullanılan token’ları ortadan kaldırmak için bir güvenlik önlemi olarak da kullanılabilir. Örneğin, çalıntı token’lar içeren bir cüzdan tespit edilirse, hırsızın bunları kullanmasını önlemek için token’lar yakılabilir.

Tüm token’ların yakılamayacağını belirtmek gerekir; bu, kullanılan belirli Blockchain teknolojisine ve token standartlarına bağlıdır. Bazı durumlarda token’ların yakılması için paydaşlardan ya da geliştiricilerden oluşan bir ağın mutabakatı gerekebilir.

Token Burn değeri artırır mı?

Kripto projelerinin token yakmasının ana nedenlerinden biri, bir projenin çok miktarda çok ucuz coin ile başladıktan sonra, token yakarak token’ının değerini artırmasına olanak sağlamasıdır.

Token yakmanın bir başka kullanım alanı da, bir para biriminin yüksek enflasyon oranına sahip olması durumunda, token yakmanın artışı engelleyebilmesidir.

Coin Burn genellikle deflasyonist bir mekanizma olarak işlev görür, bu nedenle çoğu proje varlık değerini dengelemek ve yatırımcıları ve trader’ları coin’lerini tutmaya teşvik etmek için akıllı bir sözleşme kullanır. Token yakmanın altında yatan önem, hem kullanıcılar hem de daha özgün bir sahiplik biçimine güç veren arzı dikte etmeleri sağlanan projeler için bir güçlendirme aracıdır.

Coin Burn Coin’lerin Değerini Nasıl Artırabilir?

Coin yakmanın arkasındaki temel fikir, modern kripto paralardan çok önce finans kurumları tarafından kullanılmıştır. Halka açık şirketler, belirli bir zamanda dolaşımdaki hisse sayısını azaltmak için hisse senetlerini geri satın alırlardı. Bunu yaparak şirket, hisselerin değerini artırırken aynı zamanda şirketin finansal performansını da artırıyordu.

Motivasyon, token’lar ile benzer sonuçlar elde etmektir. Yakma işlemini başlatan kuruluşlar, arzdaki token sayısını azaltarak coin’leri daha değerli ve daha az ulaşılabilir hâle getirmeyi ve böylece ellerinde tuttuklarının değerini artırmayı ummaktadır. Bu nedenle, kripto para geliştiricileri bu sonuçlara ulaşmak için kripto paralarını kasıtlı olarak yakacaktır.

Kripto Burn Örnekleri

Örneğin, 2018’in sonlarında TRON projesinin kurucusu Justin Sun, 800 milyon dolara eşdeğer ERC-20 TRX tokenlerinin başarılı bir şekilde yakıldığını duyurdu. TRON coinlerinin bu şekilde yakılması, kripto para birimi oranının artmasına yardımcı oldu ve tokenlara değer kattı, çünkü coin yakma genellikle güçlü bir alıcı tepkisine yol açabilir.

Şu anda dolaşımda yaklaşık 92 milyar TRX token bulunuyor, yani projenin lansmanından bu yana sayı 7,5 milyardan fazla azaldı. Justin Sun daha sonra TRON token’larının yakılmasının enflasyonu dizginlemeye ve token sahipleri için değeri artırmaya nasıl yardımcı olduğundan bahsetti.

Ripple (XRP) başarılı bir coin yakma stratejisi sergiledi, ancak bu biraz daha spesifik. Proje konsepti bir üst sınır etrafında şekilleniyor ve kuruculara göre bu üst sınır enflasyonun önlenmesine yardımcı olacak. Ripple bu stabilizasyonu sağlamak için benzersiz bir mekanizma geliştirdi; her işlemde, stratejiyi yürütmek için 0.0001 XRP yakılıyor.

Ünlü Kripto Burn’ler

Token yakma, kripto para sektöründe 2017 ve 2018’de birçok önemli coin’in arzı azaltmak ve fiyatları artırmak için token’larını yakmasıyla popülerlik kazandı. Son yıllarda token yakma, büyük miktarda token arzıyla başlayan yeni kripto projelerinde yaygın bir strateji hâline geldi.

Aşağıda en ünlü token yakımlarından bazıları ve olayı çevreleyen koşullar yer almaktadır:

• Kripto para borsası Binance, 2017 yılında Binance Coin‘i her üç ayda bir yakmaya başladı. Borsa, toplam Binance Coin arzının %50’si dolaşımdan kaldırılana kadar bu yakımları yapmaya devam ediyor.
• 2019 yılında Stellar Geliştirme Vakfı, 55 milyar XLM Stellar token arzının yarısından fazlasını yaktı.
• Shiba Inu‘nun geliştiricileri, 2021 yılında arzın yarısını Ethereum’un kurucu ortağı Vitalik Buterin’e gönderdi. Buterin daha sonra bu tokenlerin %90’ını yaktı ve geri kalanını bağışladı.

Token Yakarak Para Kazanmak Mümkün mü?

Evet, coin yakma kripto para dünyasında para kazanmanın yollarından biridir. Ancak nasıl olduğunu anlamak için proof-or-work’ün ne olduğunu ve diğer adıyla proof-of-burn olarak bilinen token yakmanın bu kavramla nasıl ilişkili olduğunu tartışmalıyız.

Blockchain’de proof-of-work nedir?

Proof-of-work birçok kripto paranın ağlarındaki işlemleri doğrulamak için kullandığı bir mutabakat protokolüdür. Örneğin, madenciler işlemleri onaylamak ve zincire yeni bloklar eklemek için bu protokolü kullanır.

Bu süreç mining olarak bilinir. Ayrı ayrı sahip olunan birçok düğüm bir Blockchain ağı oluşturur ve bilgilerin güncel ve doğru olmasını sağlamak için rekabet eder. Proof-of-work çok önemlidir çünkü harika bir ortamda güven sağlar. Buna ek olarak, madenciler maddi bir ödül alırlar.

Proof of Burn

Proof-of-burn (PoB) genellikle enerji israfı olmayan bir proof-of-work sistemi olarak adlandırılır. Madencilere mining hakkı veren madenciler tarafından tutulan coinlerin “yakılması” (bir eater adresine gönderilmesi) prensibini izler. Bu süreç yalnızca madeni paraları yakmadan önce madencilik için kullanılan kaynakları ve enerjiyi tüketir ve ağın aktif ve çevik kalmasını sağlar.

PoB ile, kripto madencileri yeni işlem blokları çıkarma hakkı kazanmak için token’larını yakarlar. Ne kadar çok token yakarlarsa, o kadar çok mining yapabilirler. Bunun karşılığında, kullanıcılar madenciliğini yaptıkları kripto para birimi ile ödüllendirilirler.

Bir Token’ı yakmak ne kadara mâl olur?

Kripto para birimi, özellikle proof-of-work madencilik modeliyle ilgili olarak büyük karbon ayak izi nedeniyle inceleme altındadır; en büyük iki suçlu, pazar liderleri olan Bitcoin ve Ethereum’dur. Ancak, işlemleri doğrulamak için daha çevreci seçenekler ve daha verimli bir proof-of-stake modeli bulunmaktadır.

Pahalı madencilik modellerinden uzaklaşma arzusu, bireylerin bir Blockchain ‘de bir proof-of-burn işlemini tamamlamak için yaptıkları ödemeler olan burn işlem ücretlerini veya gaz ücretlerini içerir. Bu ücretler Blockchain madencilerine işlemleri doğrulamak için gereken ulaşım gücünü telafi eder. Bir token burn işlemi gerçekleştirirken gaz için ödeme yapmak işlemde ima edilse de, gazın fiyatı oldukça değişkendir ve birçok faktöre bağlıdır.

Gaz ücretleriyle ilgili iki ana faktör arasında blok süresi, ilgili Blockchain’in yeni bloklar üretmesi için gereken süre ve işlem hacmi ya da tek bir bloğun kaç işlemi işleyebileceği yer alır. Genel olarak, bloklar ne kadar hızlı üretilir ve ne kadar çok tutulursa rekabet o kadar az olur ve bu da tüm kullanıcılar için daha ucuz bir işlem ücreti ile sonuçlanır.

Token’larımı Nasıl Yakabilirim?

Her kripto para kullanıcısına, coin göndermek ve almak için bir cüzdan adresi atanır. Cüzdan adresi bir yönlendirme numarası veya e-posta adresidir ve özel bir anahtar içerir. Kripto para gönderip almaya izin veren herhangi bir platform bu adrese erişebilir. Ancak, yakılmak üzere bir kripto para gönderirken, token özel anahtarı olmayan bir Burn adresine gönderilir.

Bir token bir Burn adresine gönderildikten sonra, coin Blockchain defterinde kayıtlı kalır. Yine de, özel anahtar olmadığından ve token’ın cüzdandan çıkarılmasının bir yolu olmadığından, herhangi biri tarafından tamamen erişilemez.

Burn vs Mint

Crypto mint, madenciliğin proof-of-work yoluyla yeni coin’lerin ortaya çıktığı kısmıdır. Minting, bilgiyi doğrulama, yeni bir blok oluşturma ve bu bilgiyi Blockchain’e kaydetme sürecidir.

Mint, periyodik olarak belirli miktarda varlık yaratma işlevidir. Oluşturulan token sayısı değişebilir, bu da hiçbir şekilde yakma görevleriyle ilgili değildir. Yeni basılan varlıklar yakma işlemine katılan herkese dağıtılır. Mint edilen varlıklar yakılanlardan fazlaysa, toplam token arzı artacak ve fiyatları düşecektir.

Öte yandan, basılandan daha fazla varlık yakılırsa, talepte bir artış meydana gelecek ve aynı prensibi izleyerek token’ın fiyatı yükselecektir.

Sonuç

Geliştiriciler çoğunlukla token yakmaya karar veren kişilerdir. Bunun nedeni, token yakmanın arzı azaltarak söz konusu token’ı daha az ulaşılabilir hâle getirmesidir. Arz ve talep modellerinde geleneksel olduğu gibi az ulaşılabilirlik genellikle (ancak her zaman değil) fiyatta bir artışa yol açar ve projelere ve yatırımcılara fayda sağlayabilir.

Burn, tek başına bir kripto paranın iyi bir yatırım olup olmadığının göstergesi olmasa da, coin yakmanın nasıl işlediği hakkında daha fazla bilgi sahibi olarak, bunu kullanan kripto paraları daha iyi anlayabilirsiniz.

BullPerks ile en iyi kripto projelerine yatırım yapmaya hazır hissediyorsanız, kapsamlı eğitimimizi okuyun!

Sorumluluk Reddi

Bu materyal, yatırım kararları almak için bir temel alınmamalı ve yatırım konusunda bir tavsiye olarak yorumlanmamalıdır. Dijital varlıkların alım satımı önemli riskler içerebilir ve yatırılan sermayenin kaybına neden olabilir. Bu nedenle, ilgili riski tam olarak anladığınızdan emin olmalı, deneyim seviyenizi, yatırım hedeflerinizi göz önünde bulundurmalı ve gerekirse bağımsız finansal tavsiye almalısınız.