Kısa bir süre öncesine kadar, girişimlere ve erken aşama işletmelere yatırım yapmanın en popüler yolu bir risk sermayesi fonu oluşturmaktı. Ancak bu yatırım yöntemi artık yatırımcıların veya girişimcilerin ihtiyaçlarını karşılamadığı için hızla demode olmaya başladı.
Bir risk sermayesi yatırımı son derece merkezidir, yani tüm prosedürler ve kararlar bir risk sermayesi şirketi ile tek bir ortaklık aracılığıyla alınır ve kapalı perdeler ardında yapılır.
Yatırımcılığı daha şeffaf bir sürece dönüştürmek ve bu modası geçmiş gizliliği sona erdirmek için, Blockchain’ler ve kripto para dünyası, IEO, ICO veya IDO (Initial DEX Offering) teklifleri aracılığıyla yatırım platformlarını ve finansal modelleri merkeziyetsiz hâle getirmektedir.
Bu makalede, kripto dünyasında merkez sahneye çıkan en yeni teklif modeli olan IDO’lara daha yakından bakacağız.
Kriptoda IDO Ne Anlama Gelir?
Initial DEX Offering veya IDO, merkezi olmayan bir borsada (DEX) gerçekleşen bir kripto para birimi veya başka bir deyişle bir token satışıdır. Token’ların bir borsada listelenmeden önce satıldığı ICO’ların aksine, IDO’daki token’lar hemen piyasaya sürüldükleri DEX’e yerleştirilir. Bu, proje geliştiricilerinin artık havuzlar için varlık toplamasına gerek olmadığı anlamına gelir. Bunun yerine havuz, IDO’nun tamamlanmasının ardından kendi veya üçüncü taraf launchpad’i aracılığıyla DEX üzerinde oluşturulur.
IDO modeli, kripto tabanlı projelerin, anında token/coin alım satımından faydalanabilen yatırımcılar, trader’lar ve kripto meraklıları da dahil olmak üzere aracılar olmadan fon toplayabilmesi ve tüm katılımcılar için kesin bir senaryo sağlaması nedeniyle popülerlik kazanmıştır.
IDO Nedir?
Bir IDO başlatan bir proje, token satışlarını kolaylaştırmak için bir DEX aracılığıyla projesini tanıtır. DEX token’ları alır ve kullanıcılar platform aracılığıyla fonlara katkıda bulunur, burada DEX nihai dağıtım ve transferi tamamlar. Tüm süreçler tamamen otomatiktir ve akıllı sözleşmeler (smart contract) aracılığıyla Ethereum ya da Binance Smart Chain gibi Blockchain’ler üzerinde yürütülür.
Genellikle bir IDO, kullanıcıların token oluşturma etkinliği boyunca yeni token’lar karşılığında fonları kilitlemesine olanak tanır. Fonların bir kısmı, yeni token ile birlikte, girişime iade edilmeden önce bir likidite havuzuna eklenir ve böylece satıştan sonra likidite sağlanmış olur.
Ayrıca, bir yatırımcı adayının DEX platformuna özgü bazı görevleri tamamlaması veya listeye katılmak için cüzdan adresini vermesi gerekebilecek bir yatırımcı whitelist’i de bulunmaktadır.
Kripto IDO’yu basitçe nasıl açıklarsınız?
Kısacası, IDO’lar projelerin token’larını uygun maliyetli ve basit bir süreçte dağıtmalarına olanak tanır. Sektör daha düzenli hâle geldikçe, KYC gerekliliklerinin ve yatırım güvenliğinin arttığını görebiliriz.
BullPerks aracılığıyla başlatılan ve incelemeye değer bazı IDO örnekleri:
MetaGear: Süper arabalar arasındaki savaşlardan esinlenen Blockchain tabanlı asimetrik oyun, modern piksel dünyasının, yani metaverse’ün kapılarını aralıyor.
Totem: Polygon tarafından desteklenen metaverse’e yönelik ilk işletim sistemi olan Totem’in kullanıcıları, açık metaverse’ü keşfedip tadını çıkarırken Web3 araçlarına, kapalı NFT topluluklarına ve gerçek dünya değerlerine erişim kazanıyor.
Rainmaker Games: Proje, ilk P2E lonca doğrulaması ile en önde gelen küresel P2E oyun platformunu ve P2E veri merkezini ayrıca en kapsamlı P2E oyuncu veri kayıt sistemini oluşturmak istiyor.
VOID: Blockchain tabanlı, çok oyunculu çevrimiçi bir oyun projesi. Süper zengin ses ve grafikler sergilemek için Unreal Engine 5 üzerine inşa edilmiş bir play-to-earn (P2E) modeli sunar.
IDO vs. ICO. IDO, ICO ve IEO Arasındaki Farklar Nelerdir?
Peki IDO ve ICO arasındaki fark nedir? IDO, Initial Coin Offering (ICO) ve Initial Exchange Offering (IEO) gibi daha iyi bilinen kripto para toplama yöntemlerinin halefi olarak kabul edilebilir.
ICO, bir projenin toplam kripto token arzının bir kısmını bağımsız olarak halka satarak, bir şirketin hisselerinin bir kısmını halka sattığı geleneksel risk sermayesi yöntemindeki Halka Arz tekniğine oldukça benzer.
Özünde, herkes bir ICO düzenleyebilir ve karşılığında, token’ı listelemek için borsalara ulaşarak, akıllı sözleşmeleri yöneterek ve yatırımcıları çekmek için ICO’nun tanıtımını yaparak fon yaratmaktan sorumlu olabilir. Ancak sonuçta, token’lar hemen kullanıma sunulmaz ve bu nedenle yatırımcıların bir borsa listesini beklemeleri gerekir.
ICO’lar 2017 yılı boyunca önde gelen yatırım yöntemi olarak hızla popülerlik kazandı, ancak birkaç dolandırıcılık projesinin listelenmesi proje yatırımcıları için birçok kayıpla sonuçlandığında bir düşüşle karşı karşıya kaldı.
IEO kısa bir süre sonra ortaya çıktı ve her projeyi listelemeden önce incelemeyi ve sonuç olarak yatırımcıların güvenliğini sağlamayı vadetti. Bu yöntem ICO’ya benzer ancak merkezi bir borsada başlatılmış ve yatırımcı kitlesi arasında hızla güven kazanmıştır.
Bu yöntemde, girişimler listelenmeden önce sıkı bir inceleme sürecini takip eder ve merkezi borsa kaynak yaratma, token’ı listeleme, akıllı sözleşmeleri yönetme ve IEO’yu tanıtmaktan sorumludur. Bununla birlikte token’lar hâlâ trade için anında hazır değildir.
Merkezi olmayan likidite borsalarının ortaya çıkmasıyla birlikte IDO’lar, yeni bir kripto projesi başlatmak için karmaşık olmayan ve adil bir yaklaşım sunmak üzere ortaya çıktı.
Tüm bunların yanı sıra IDO anlaşmalarını yürütmek için özel olarak inşa edilmiş IDO launchpad’leri de bulunmaktadır.
Bu yeni çerçevede, projeler listelenmeden önce hâlâ incelenmekte ve launchpad’in kurallarına uymak zorundadır. Bir DEX ya da launchpad ve startup, fon toplamaktan, akıllı sözleşmeleri yönetmekten ve IDO’nun pazarlamasıyla ilgilenmekten sorumludur.
DEX, kripto projelerini otomatik olarak listeler ve token’lar ya hemen kullanıma sunulur ya da bir hak ediş (vesting) süresine sahiptir.
IDO Yeni IEO mu?
IDO’lar kripto yatırım dünyasında tercih edilen yöntem olarak öne çıkarken, IEO’lar da kendi yollarını çizmeye devam ediyor ve IDO’lara benzeseler de yapısal olarak farklıdırlar.
Daha önce de belirtildiği gibi, IEO’lar merkezi bir borsa kontrolünde başlatılırken, IDO’lar merkezi olmayan bir alandadır. Bu, bir IDO süreci sırasında aracı olmadığı ve her şeyin akıllı sözleşmelerin güveniyle yapıldığı anlamına gelir.
Bu özellik tüm yatırım sürecini daha doğrudan ve şeffaf hâle getirse de, geleneksel risk sermayesi yatırım prosedürlerine alışkın olan üst düzey yatırımcı kitleleri arasında hâlâ kazanılması gereken bir zemin var.
Token arzlarında bu kadar çok değişiklik yaşanırken ve her gün yeni modeller ortaya çıkarken, bir modelin diğerini tamamen ortadan kaldırdığını söylemek risklidir.
Örneğin, yükselişte olan Initial Farm Offering’i ele alalım. Geleneksel IDO’nun bir varyasyonu olsa da aynı temel kavramlarla çalışır: likidite havuzları ve merkezi olmayan borsalar. Yine de pek çok farklılığa sahiptir ve yeni IDO olarak tanımlanamaz.
Gelecekte bu dinamiğin değişmesi mümkündür. Ancak şimdilik, çoğu token teklifi yöntemi farklı insanlar için farklı amaçlara hizmet etmektedir.
Sonuç
Henüz yeni bir kaynak yaratma modeli olmasına rağmen IDO’nun, Blockchain finansmanı ve merkezi olmayan finans alanında bir sonraki adım olacağı açıktır. İlk kez bir token teklif modeli gerçek şeffaflık ve anında likidite sunarken aynı zamanda daha fazla startup’a kitlesel fonlama sağlıyor.
BullPerks, IDO launchpad hizmeti sunan öncü platformlardan biridir. Perakende alıcıların mevcut en iyi kripto tabanlı projelere yatırım yapmaları için eşit fırsatlar yaratır.
Topluluğun çıkarlarını ilk sıraya koyan BullPerks ekibi, her anlaşma için yasal, hukuki, finansal ve ticari yeteneklerin yanı sıra temel teknoloji ve kurucu ekip deneyiminin incelenmesi de dahil olmak üzere özenli bir araştırma ve teknik inceleme gerçekleştiriyor.
BullPerks ile girişimciler projelerini başarılı bir şekilde başlatabilir ve yatırımcılar yatırımlarını güvende tutabilirler.
BullPerks ile en iyi kripto projelerine yatırım yapmaya hazır hissediyorsanız, kapsamlı eğitimimizi okuyun!
Sorumluluk Reddi
Bu materyal, yatırım kararları almak için bir temel alınmamalı ve yatırım konusunda bir tavsiye olarak yorumlanmamalıdır. Dijital varlıkların alım satımı önemli riskler içerebilir ve yatırılan sermayenin kaybına neden olabilir. Bu nedenle, ilgili riski tam olarak anladığınızdan emin olmalı, deneyim seviyenizi, yatırım hedeflerinizi göz önünde bulundurmalı ve gerekirse bağımsız finansal tavsiye almalısınız.
